DDMA Privacy Monitor 2025: Transparante informatievoorziening rondom online privacy en data delen loont

Consumenten willen duidelijkheid en transparantie

Uit de groepsgesprekken blijkt dat consumenten nog altijd negatieve associaties hebben rondom online privacy en het delen van data. Ze ervaren een gevoel van gelaten acceptatie rondom het delen van data, omdat zij denken geen echte keuze te hebben. Het is onvermijdelijk in de huidige maatschappij, en hoewel de consumenten inmiddels iets beter op de hoogte lijken te zijn over online privacy, blijven de frequentie, het gebrek aan diepgaand begrip, en complexe cookiebanners en privacyverklaringen een belemmering vormen.

“Het maakt mij niet zo veel uit hoe ze het communiceren. Ik heb het idee dat het toch wel moet gebeuren. Ik heb er nog nooit iets negatiefs over ervaren.” – Consument uit het kwalitatief onderzoek met gelaten houding tegenover het delen van data

“Ik heb er geen controle over en het is onoverzichtelijk. Maar ik lees me er niet constant over in. Je functioneert niet meer zonder cookies.” – Consument uit het kwalitatief onderzoek over cookiebanners

Uit de vorige Privacy Monitor (uit 2023) bleek al dat 70% van de Nederlandse consumenten het (zeer) belangrijk vindt dat organisaties transparant zijn over de dataverzameling. Dit kwam ook duidelijk naar voren in de groepsgesprekken van dit jaar. Consumenten zien dit dan ook het liefst terug in cookiebanners en privacyverklaringen, door middel van duidelijke, beknopte en begrijpelijke informatie over welke data wordt verzameld, hoe deze wordt gebruikt, wat het voordeel is van het accepteren voor consumenten en het mogelijke nadeel van weigeren. Hierbij moeten keuzes gelijkwaardig worden vormgegeven en getoond en in één oogopslag zichtbaar zijn. Bij het tonen van voorbeelden van cookiebanners in de groepsgesprekken kwam dit duidelijk terug. Naar aanleiding van de cookiebanner van Vereniging Eigen Huis zei een consument bijvoorbeeld:

“Het is belangrijk hoe een bedrijf het weergeeft. Als een bedrijf heel helder is, is dat fijn. Je wilt niet alles lezen want je bent ergens mee bezig. Als ik de keuze goed kan maken doe ik het ook.” – Consument uit het kwalitatief onderzoek over transparant informeren

Transparante informatievoorziening loont

Door consumenten transparant te informeren over online privacy en het delen van data, afgestemd op het kennisniveau van de doelgroep, kunnen organisaties verantwoordelijkheid nemen om bij te dragen aan een positievere associatie rondom online privacy. Dat kwam duidelijk naar voren uit de groepsgesprekken. Bovendien biedt het organisaties een strategische kans om het vertrouwen van (potentiële) klanten te winnen, de klantrelatie te versterken en bovendien vergroot transparante informatievoorziening de bereidheid van consumenten om persoonlijke data te delen.

Dit geldt ook bij het gebruik van consumentendata voor AI binnen organisaties. Het onderzoek laat zien dat bij de gemiddelde consument kennis ontbreekt over AI, de impact ervan op hun online privacy en mogelijke risico’s. Om de acceptatie van AI verder te bevorderen, ligt er een belangrijke taak voor organisaties om vertrouwen en bewustwording te creëren onder consumenten. Dit kan door transparant te zijn over hoe AI wordt toegepast, welke gegevens worden verzameld en welke risico’s en voordelen voor consumenten dit met zich meebrengt.

“Ik haal er meer antwoorden uit dan dat zij gegevens van mij ontvangen.” – Consument uit het kwalitatief onderzoek over AI

De uitgesproken wens van consumenten voor standaardisatie van cookiebanners en privacyverklaringen, betere consumentenvoorlichting over online privacy, en het gebruik van een keurmerk voor online privacy geven aan dat consumenten in zekere zin de verantwoordelijkheid ook willen delen met toezichthouders, branchevertegenwoordigers en/of organisaties. Het voldoen aan deze behoeften kan de marketingsector helpen een betrouwbaarder imago op te bouwen.

Over de DDMA Privacy Monitor 2025

De DDMA Privacy Monitor bestaat dit jaar uit twee delen. In het eerste deel behandelen we inzichten afkomstig uit onlangs uitgevoerd kwalitatief onderzoek, waarbij we af en toe teruggrijpen op het meest recente kwantitatieve Global Privacy Monitor-onderzoek uit 2022 voor cijfermatige onderbouwing. Dit eerste deel gaat in op hoe consumenten geïnformeerd wíllen worden over online privacy en het delen van data.

Het tweede deel zet uiteen hoe organisaties consumenten móeten informeren conform regel- en wetgeving, met concrete adviezen over het verwerken van online privacy en data op een compliant manier in de marketingpraktijk.

Onderzoeksverantwoording

De DDMA Privacy Monitor 2025 bevat inzichten afkomstig uit kwalitatief onderzoek uitgevoerd door middel focusgroepen in november 2024, in samenwerking met onderzoeksbureau CO-efficiënt. De 3 focusgroepen vonden plaats op locatie: 1 groep pragmatici, 1 groep onbezorgden, 1 groep sceptici (n=24 totaal). Voor cijfermatige onderbouwing is het meest recente kwantitatieve Global Privacy Monitor-onderzoek uit 2022 gehanteerd (n=1.039 Nederlanders, representatief voor de Nederlandse bevolking 18+ jaar).

Heb je vragen of opmerkingen over dit onderzoek? Stuur dan een e-mail naar info@ddma.nl

Nanda Appelman

Market Insights Specialist

Bob Younge

Contentspecialist