KNLTB-zaak over gerechtvaardigd belang naar hoogste EU-rechter

Achtergrond: boetebesluit AP

De achtergrond van deze zaak is, grof geschetst, als volgt. KNLTB heeft persoonsgegevens van haar leden verstrekt aan twee sponsoren, zodat de sponsoren een deel van KNLTB-leden per post of telefoon kon benaderen met tennisgerelateerde en andere aanbiedingen. Volgens de AP had KNLTB daarvoor eerst toestemming aan de betreffende betrokkenen moeten vragen. KNLTB heeft de verwerking niet op toestemming gebaseerd, maar op de grondslag dat de verwerking (de verstrekking van de persoonsgegevens aan de sponsoren) noodzakelijk was voor de behartiging van haar gerechtvaardigde belangen. De tennisbond stelt dat het doel van de verwerking het creëren van meerwaarde van het KNLTB-lidmaatschap was, niet geld verdienen. De AP vindt de verwerkingen van KNLTB in strijd met de AVG en heeft KNLTB een boete opgelegd van 525.000 euro.

Vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie

Inmiddels ligt de zaak voor bij de rechtbank in Amsterdam. Omdat de rechtbank twijfelt over hoe de rechtbank het begrip ‘gerechtvaardigd belang’ moet uitleggen, heeft de rechtbank vragen gesteld aan het HvJ EU. Kort samengevat wil de rechtbank van het HvJ EU weten:

1. hoe de rechtbank de term ‘gerechtvaardigd belang’ in algemene zin moet uitleggen;
2. of een ‘gerechtvaardigd’ belang – zoals de AP stelt – uitsluitend in de wet vastgestelde belangen kunnen zijn;
3. of – en zo ja, onder welke omstandigheden – een zuiver commercieel belang ook een ‘gerechtvaardigd’ belang kan zijn en of de verstrekking van persoonsgegevens tegen betaling zonder toestemming (zoals volgens de rechtbank in de KNLTB-zaak aan de orde) als een gerechtvaardigd belang kan worden aangemerkt.

Duidelijkheid over het gerechtvaardigd belang als grondslag

De AP werd in maart 2020 berispt door de Europese Commissie over haar strenge opvatting over het gerechtvaardigd belang. De uitleg van de AP beperkt volgens de Commissie de vrijheid van ondernemerschap, een Europees grondrecht. Ook werd de AP eerder dit jaar – ook in hoger beroep – in het ongelijk gesteld in een rechtszaak tegen VoetbalTV. Die zaak bracht echter nog geen duidelijkheid over het gebruik van het gerechtvaardigd belang als grondslag voor zuiver commerciële belangen. We hopen dat de stap van de rechtbank Amsterdam naar het HvJ EU er voor gaat zorgen dat deze duidelijkheid er nu wel komt.

Martijn Poulus

IT Privacy Advocaat | The Data Lawyers