3 nieuwe uitspraken over influencers door de Reclame Code Commissie

1. Waar moet je vermelding staan? – Instagram/IGTV

In deze zaak ging het om een samenwerking met het zelfbruinmerk Tanrevel op IGTV. In de beschrijving bij de video had de influencer ‘Partner’ neergezet om aan te geven dat het hier ging om een reclame-uiting. Netjes, zou je denken. Toch oordeelde de RCC dat deze vermelding voor de consument niet duidelijk genoeg was. Voorwaarde bij een vermelding in de beschrijving is namelijk dat deze tekst op alle soorten devices zichtbaar dient te zijn zonder dat men op een knop zoals ‘meer weergeven’ hoeft te klikken. Wanneer je IGTV opent op je mobiel, zie je niet automatisch een beschrijving staan. Hiervoor moet je doorklikken op de titel. De influencer overtreedde hiermee dus de reclameregels.

In dat geval had de influencer dus aanvullende stappen moeten nemen, zoals in de video in gesproken woord vermelden dat het ging om een reclame, een tekst in het beeld kunnen laten zien en/of gebruik kunnen maken van de ‘betaald partnerschap’ feature van Instagram zelf.

2. Unboxing van pakketjes, reclame? – YouTube

In de beklaagde vlog laat de YouTuber verschillende producten uit toegestuurde pakketten zien aan haar volgers. “Ik heb vandaag trouwens een pakketje binnengekregen van Laura Mercier. En die is heel leuk verpakt. (…) En er zit die nieuwe Honey Shade in. Ik gebruik echt altijd de translucent powder van Laura Mercier. En er is dus een nieuwe kleur uitgekomen. En dat is deze.”

Verderop in de vlog zegt ze: “Ik ben voor een samenwerking met Laura Mercier die nieuwe Honey shade, een Instagram reel aan het maken en ik heb echt geen idee hoe het werkt allemaal. Maar ik moet dus in ieder geval een cake bakken.” Terwijl zij dit zegt, houdt de vlogger het genoemde product (de Laura Mercier Honey shade) dicht bij de camera. Hierna is te zien hoe zij een cake bakt.

Daarnaast laat de vlogger Dior-producten uit een tas zien. “En een Dior package. Altijd geweldig. Oeh dit is die favoriete blush. (…) Oeh, mooie herfstige kleuren. (…) Oeh, hier ben ik heel erg blij mee. Dit is mijn favoriete geurkaars. Die is ook zo lekker in de geur zelf (…) Die is alleen te krijgen in de Dior boetiek zelf of in de Bijenkorf. Dit is zo’n lekkere geur. Echt niet normaal”.

De Reclame Code Commissie stelt ten eerste dat hier sprake is van reclame. Gratis producten vallen hier ook onder. Voor een consument moet het duidelijk zijn dat er sprake is van reclame. Maar is dat hier het geval? Ja, zegt de RCC. Uit de vlog blijkt duidelijk dat de merkartikelen door de merkhouders op hun initiatief aan de vlogger zijn toegezonden en dus niet door de vlogger zijn gekocht. De gemiddelde consument moet in deze specifieke situatie begrijpen dat wanneer de vlogger een pakket uitpakt en zich blij verrast en enthousiast toont over hetgeen zij aantreft, reclame wordt gemaakt voor die producten.

Let hier wel op: dit betekent niet dat alle unboxings altijd direct duidelijk zijn als reclame. In deze specifieke context was het duidelijk dat het ging om toegestuurde pakketten, maar er zijn ook veel  gevallen denkbaar waarbij het voor de consument niet duidelijk is dat de pakketjes gekregen zijn voor reclamedoeleinden.

3. Wie is aansprakelijk? – TikTok

En ook de allereerst TikTok-zaak is behandeld. In dit geval ging het om een TikTok waarin de influencer zichzelf filmt terwijl hij een blikje energiedrank vasthoudt. Hij stelt aan twee jonge dames de vraag: “kan ananas op een pizza?” en eindigt de video met de vraag: “wat vinden jullie mensen?”. In de onderwerpregel bij de videopost staat de tekst:
“Wat vind jij? Kan ananas op een pizza?”
“@bangenergy @bangenergy.ceo #BangEnergy”

De RCC oordeelt dat de bovenstaande hashtags en het getagde merk niet voldoende zijn om een samenwerking aan te duiden. De videopost lijkt immers over een ander onderwerp dan de energiedrank te gaan, de vraag of men ananas op een pizza moet doen.

Maar wie is hier aansprakelijk? De influencer of Bang Energy? Bang Energy dacht dat het genoeg was dat er een contractuele afspraak tussen Bang Energy en de influencer lag waarin stond dat de influencer zich moet houden aan de toepasselijke wet- en regelgeving. Hierna heeft Bang Energy, nadat zij op de hoogte was gebracht van de situatie, de influencer verzocht om de uiting offline te halen en #ad toe te voegen.

Toch oordeelt de RCC dat naast de influencer ook Bang Energy verantwoordelijk is voor de overtreding. De Reclamecode vereist namelijk dat een adverteerder zich actief inspant om ervoor te zorgen dat de influencer de regels naleeft. Het enkel benoemen van de regels in een contract is volgens de RCC geen actieve inspanning. Je moet dan meer denken aan actieve monitoring van de influencers die je inzet om te checken of ze zich aan de regels houden en de influencer uitleggen welke regels er precies van toepassing zijn.

Benieuwd op basis van welke regels de RCC tot deze conclusies kwam? Lees hier de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.

Ben je lid van DDMA en heb je een vraag over de regels rondom influencer marketing? Stuur dan een mailtje naar legal@ddma.nl. Wil je op de hoogte blijven van alle juridische ontwikkelingen in ons vakgebied? Meld je aan voor de DDMA Legal Nieuwsbrief.

Naomi van der Louw

Voormalig legal counsel bij DDMA