Influencers onder vuur, niet alleen voor transparantie in reclame

De overheid en toezichthouders nemen die invloed serieus en treden strenger op. Niet alleen het Commissariaat voor de Media, de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de politiek letten meer op de activiteiten van influencer, ook de overheid, de belastingdienst, en andere toezichthouders zoals de Kansspelautoriteit kijken mee. Onverantwoord gedrag gaat niet langer meer door de beugel.

Kansspelautoriteit legt dwangsom op aan gokinfluencer

De Kansspelautoriteit (Ksa) heeft een influencer een officiële waarschuwing én een last onder dwangsom gegeven, omdat hij illegaal online gokken promootte op zijn YouTube-kanaal. In zijn video’s liet hij zien hoe hij zelf gokte bij illegale aanbieders, en hij moedigde zijn volgers aan om hetzelfde te doen. Toen hij zijn video’s na de waarschuwing niet verwijderde en doorging met nieuwe streams, greep de toezichthouder in. Bestaande content moet verwijderd worden en voor elke nieuwe overtreding kan hij nu een boete van €25.000 krijgen, met een maximum van €75.000.

De Ksa benadrukt dat influencers extra voorzichtig moeten zijn, vooral omdat hun volgers vaak jong en beïnvloedbaar zijn. Omdat het aantal meldingen over influencers die illegaal gokken laten zien toeneemt, heeft de Kansspelautoriteit (Ksa) een nieuwe aanpak ingevoerd. Als er een overtreding is gevonden, krijgt de influencer een bericht dat de illegale activiteiten binnen 48 uur moeten stoppen en de video’s of berichten verwijderd moeten worden. Als dat niet gebeurt, schakelt de Ksa het sociale mediaplatform zelf in om de schadelijke content te laten verwijderen. De influencer krijgt dan ook een last onder dwangsom.

Naast deze gokinfluencer heeft de Ksa inmiddels ook meerdere andere influencers gewaarschuwd.

Franse influencer veroordeeld voor misleiding en verboden promotie

Begin juli in Frankrijk is een influencer met bijna twee miljoen volgers veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf en een boete van €25.000. Ze had in haar posts niet duidelijk gemaakt dat het om reclame ging en ze promootte illegale schoonheidsbehandelingen, zoals injecties die alleen door artsen mogen worden gedaan. De rechter nam het haar kwalijk dat ze deze behandelingen aanprees bij een jong publiek, en vond dat ze haar invloed misbruikte. Volgens de Franse autoriteiten is zij een van de eersten die hiervoor is veroordeeld, en wordt haar zaak gezien als een voorbeeld voor strengere regels tegen dit soort misleiding.

Schoonheidsbehandelingen die via social media worden gepromoot door niet-medische professionals kunnen grote gezondheidsrisico’s opleveren. De Franse toezichthouders hebben aangekondigd hier strenger tegen op te gaan treden.

Nog meer interessante ontwikkelingen in hoe de Franse overheid influencer marketing aanpakt: afgelopen maand stemde de Franse Senaat in met een wetsvoorstel om reclame voor ultra-fast fashion, zoals van Shein en Temu, te verbieden. Ook influencers die deze merken promoten, riskeren sancties. Merken krijgen een eco-score en kunnen een ecotaks van €5 per item opgelegd krijgen, oplopend tot €10. De nieuwe maatregel is gericht op het terugdringen van microplastics, textielafval en misleidende marketing en verkoop. De wet is nog niet definitief van kracht.

Nijmeegse influencer moet €38.000 bijstand terugbetalen

Een influencer uit Nijmegen moet meer dan €38.000 terugbetalen aan de gemeente. Ze had een bijstandsuitkering, maar had niet gemeld dat ze actief was als influencer. Volgens de influencer begon het als hobby en verdiende ze er pas later geld mee. De rechter zag dat anders: met meer dan 100.000 volgers had ze haar activiteiten moeten melden, ook als ze er toen nog niets mee verdiende. Omdat ze onder andere gratis reizen en luxe diners kreeg in ruil voor posts, vond de rechtbank dat ze werk verrichtte waar een tegenprestatie tegenover stond. Zulke vormen van ‘betaling in natura’ hadden gemeld moeten worden.

Dus als grote influencer (met 100.000 volgers) is het belangrijk om je activiteiten te melden, ook al ontvang je alleen gratis producten of diensten. Deze grens van 100.000 volgers zien we ook terug in de beleidsregel rond de Mediawet. Vanaf dit aantal volgers geldt een aanmeldplicht bij het Commissariaat voor de Media voor videomakers die actief zijn op platforms zoals Instagram, TikTok of YouTube, en zijn zij verplicht registratiekosten te betalen.

Actieve aanpak bij invloedrijke influencers

Deze voorbeelden laten zien dat influencers steeds vaker te maken krijgen met regels, controle en handhaving. Niet alleen als het gaat om transparantie over het maken van reclame. Overheden en verschillende toezichthouders kijken actief mee en grijpen in wanneer iemand te ver gaat, zeker gezien de voorbeeldfunctie die zij hebben voor jonge kijkers, en al helemaal wanneer een influencer een groot bereik heeft. Wie die verantwoordelijkheid niet serieus neemt, loopt een steeds groter risico op serieuze gevolgen.

Meer weten over de (reclame)regels m.b.t. influencer marketing, behaal dan hier je influencer certificaat!

Allisha Hosli

Junior Legal Counsel