Digital Services & Markets Act

Een van de belangrijke vragen bij nieuwe wetgeving is waarop het van toepassing is. Onze koepelorganisatie FEDMA heeft in de onderstaande afbeelding weergegeven welke diensten binnen de werking van de DSA zullen vallen. 

In de DSA is een extra regime opgenomen waar VLOP’s zich aan moeten houden. Dit zijn digitale diensten die meer dan 10% van de Europese bevolking bereiken. Het regime stelt dat VLOP’s: 

• Jaarlijks risicoanalyses en onafhankelijke audits moeten uitvoeren (op die manier moeten de risico’s van de dienst onder controle blijven); 
• Transparanter moeten zijn zijn over het gebruik van aanbevelingssystemen; 
• Aan extra maatregelen moeten voldoen t.a.v. de transparantie bij advertenties; en 
• Eén of meerdere compliance officers moeten aanstellen om compliant te zijn aan de DSA. 

In het onderstaande overzicht van onze koepelorganisatie FEDMA, kun je zien aan welke verplichtingen jouw dienst moet voldoen volgens het voorstel. 

IS: Internet Service, HS: Hosting Service, OP: Online Platform, VLOP: Very Large Online Platform

Inmiddels zijn de bedrijven die als VLOPs worden aangemerkt, aangewezen door de Europese Commissie: DSA: Very Large Online Platforms and Search Engines (europa.eu)

De belangrijkste regels gaan met name gelden voor online platforms en ‘zeer grote online platforms’. Hieronder staat een opsomming van vijf relevante regels en ontwikkelingen ten aanzien van online advertenties om rekening mee te houden. Goed om te weten: een eerder voorstel voor een algeheel verbod op gerichte online advertenties heeft de finale tekst van de DSA niet gehaald.

1. Verbod op gerichte advertenties voor kinderen: de DSA verbiedt online platforms het tonen van reclame op basis van profilering wanneer een online dienst zich er zeker bewust van is dat de afnemer van een dienst minderjarig is.
2. Verbod op gerichte advertenties die zijn gebaseerd op de verwerking van bijzondere persoonsgegevens: op basis van de DSA is het voor online platforms niet toegestaan advertenties te tonen aan gebruikers wanneer de reclame is gepersonaliseerd op basis van bijzondere persoonsgegevens, zoals bedoeld in de AVG. Het gaat dan bijvoorbeeld om persoonsgegevens over iemands ras, godsdienst of gezondheid.
3. Verbod op het gebruik van dark patterns: het is voor online platforms niet langer toegestaan ‘online interfaces’ zodanig te ontwerpen dat gebruikers daardoor worden misleid of gemanipuleerd.
4. Regels over transparantie ten aanzien van online reclame: aanbieders van online platforms krijgen te maken met extra transparantieverplichtingen wanneer zij online advertenties tonen. Zo moet uit een register onder andere duidelijk blijken namens wie reclame wordt gemaakt en wie voor de reclame heeft betaald (als dit een andere partij is).
5. Opstellen van gedragscodes: de DSA schrijft voor dat het opstellen van vrijwillige gedragscodes, onder andere over online reclame, moet worden vergemakkelijkt.
   
   Zoals gezegd: er zijn meer specifieke regels opgenomen voor online platforms in de DSA, maar die raken niet direct onze sector. Denk bijvoorbeeld aan de verplichting voor sociale mediaplatformen om een ongpersonaliseerde en chronologische tijdlijn te tonen. Deze regels springen daarentegen meer in het oog en hebben dan ook veel media aandacht gekregen, zoals hier.

In de DMA wordt gesproken over strengere regels die gelden voor zogenoemde Gatekeepers: core platform services die worden gezien als poortwachters van de digitale wereld. Om te bepalen of een dienst wordt aangemerkt als Gatekeeper zijn er een drietal criteria: 

1. De core platform service heeft een aanzienlijke impact op de markt. 
2. De core platform service is een belangrijke toegangspoort voor zakelijke gebruikers om eindgebruikers te bereiken. 
3. De core platform service neemt een stevig verankerde en duurzame positie in de markt in óf zal dat naar verwachting in de toekomst gaan doen. 

Boven op deze vereisten moet de aanbieder van de dienst: 

• in minimaal 3 lidstaten actief zijn en een (nog nader te bepalen) minimale jaaromzet hebben; 
• een (nog nader te bepalen) minimale marktwaarde vertegenwoordigen; en 
• een minimaal aantal actieve gebruikers in de laatste drie financiële jaren hebben. 

De maatregelen die de DMA noemt, gelden voor de specifieke groep diensten die kunnen worden aangemerkt als Gatekeepers. Deze groep krijgt in de DMA een aantal verplichtingen en verboden opgelegd: 

• Verbod op self-preferencing: Er mogen geen mechanismen worden gebruikt die het platform zelf bevoordelen. Bijvoorbeeld door eigen pagina’s of advertenties hoger te plaatsen dan advertenties van derden. 
• Verplichting tot interoperabiliteit: Een platform mag het gebruikmaken van diensten op het platform niet beperken tot enkel de diensten die zij zelf aanbiedt. Het moet mogelijk zijn om aanvullende diensten te gebruiken in samenwerking met de diensten van het platform. 
• Verplicht data-delen met adverteerders: zakelijke gebruikers moeten toegang krijgen tot data die door hen gegenereerd wordt op het platform. Bijvoorbeeld data van eindgebruikers die een product afnemen van de zakelijke gebruiker. 
• Koppelen van diensten (Tying): het mag niet meer verplicht zijn voor zakelijke of particuliere gebruikers om ook gebruik te moeten maken van andere diensten van het platform om gebruik te kunnen maken van de gevraagde dienst. 

Deze regels moeten ervoor zorgen dat het makkelijker wordt voor adverteerders of opkomende digitale diensten om zaken te doen met grote invloedrijke platforms zoals Facebook en Youtube. Het doel van deze maatregelen is daarom dat er een gezonde balans ontstaat tussen de machtspositie van Big Tech en innovatie.  

Daarnaast geeft het de Europese Commissie (EC) als toezichthouder een stok om mee te slaan. Waar nu vaak achteraf pas kan worden gehandhaafd en het behaalde voordeel niet meer uit de overtreding kan worden gehaald, kan de EC straks beter vooraf handhaven. 

Ja, maar waarschijnlijk in positieve zin. De wetgeving lijkt erop gericht om het makkelijker te maken voor adverteerders en nieuwe opkomende diensten om zaken te doen met grote partijen. Wel ligt het voor de hand dat Gatekeepers hun processen en systemen wijzigen om aan deze wetgeving te kunnen voldoen. Dat betekent dat ook van de samenwerkende partijen aanpassingsvermogen vereist is.