Welke muziek mag ik gebruiken voor content op social media?

Muziek voor social mediagebruik kun je uit verschillende bronnen halen. Hieronder licht ik per bron toe of en hoe je deze muziek kunt gebruiken voor jouw content als adverteerder.

1. ‘Rechtenvrije’ muziek; Creative Commons

Allereerst kun je ervoor kiezen om ‘rechtenvrije’ muziek gebruiken. Rechtenvrij staat tussen aanhalingstekens omdat muziek strikt juridisch gezien niet vrij van rechten kan zijn. Bij het maken van de muziek ontstaat er namelijk automatisch een auteursrecht, waardoor er altijd een rechthebbende is die mag bepalen wat er met de muziek gebeurt. De term rechtenvrije muziek betekent hier dan ook: muziek waarvan de rechthebbende toestemming geeft aan iemand om de muziek te gebruiken, zonder dat hiervoor extra betaald moet worden. In dit geval wordt er dus net als met andere muziek een licentie (gebruiksrecht) verkregen, maar kleven hier minder voorwaarden aan.

Een voorbeeld van een dergelijke licentie is die van Creative Commons. Een artiest kan hier zelf de keuze maken onder wat voor voorwaarden hij of zij een licentie wil vrijgeven voor zijn muziek. Zo kan de muziek bijvoorbeeld vrij van royalties gebruikt worden, mits je vermeldt waar het vandaan komt. Licenties voor rechtenvrije muziek, zoals die van Creative Commons, kun je vaak gratis of tegen een kleine betaling verkrijgen.

2. Muziek uit platform-bibliotheek

In principe kun je zorgeloos de muziek uit de bibliotheek van een platform gebruiken. Het platform is namelijk aansprakelijk voor de toestemming met de artiest omdat zij degene zijn die de muziek beschikbaar stellen.

In de meeste gevallen is het zo dat een platform zoals TikTok/Instagram/YouTube licentieovereenkomsten heeft gesloten met collectieve beheersorganisaties (CBO’s), zodat de gebruikers vrij gebruik kunnen maken van de muziek. Een voorbeeld van een dergelijke CBO in Nederland is Buma/Stemra. Zij beheren de rechten en zorgen ervoor dat de artiesten vergoed worden voor het gebruik van hun muziek. Soms komt het wel voor dat een platform zijn licenties niet goed op orde heeft, maar een gebruiker zal hierdoor niet snel in de problemen komen. Het grootste nadeel voor de gebruikers is dat licenties door rechthebbenden kunnen worden ingetrokken, waardoor jouw content waarschijnlijk offline wordt gehaald. Hier kun je dan niets tegen doen.

3. Zelf muziek onder je content plaatsen

Stel je een vlogger voor die zelfstandig een video heeft gemonteerd met daaronder muziek van haar favoriete band en deze op YouTube wil plaatsen. Voor de muziek van de band moet toestemming zijn verkregen door de vlogger óf het platform. Wanneer dit niet het geval is en de vlogger de video met illegale muziek uploadt, is zij zelf aansprakelijk hiervoor. Door het uploaden is de vlogger namelijk diegene die de muziek beschikbaar heeft gemaakt en het platform wordt dan, in veel gevallen, gezien als een tussenpersoon.

• Hoe vraag je toestemming aan de artiest?
  Veel artiesten hebben hun auteursrechten ondergebracht in een CBO. Om gebruik te mogen maken van de muziek, kom je voor toestemming dus vaak uit bij bijvoorbeeld Buma/Stemra om bij hen een licentie te verkrijgen. Hiervoor kun je vaak via de website van de CBO een aanvraag doen om een licentie te verkrijgen. Ook is het in sommige gevallen een optie om het platenlabel van de artiest te vragen om een licentie. In dat geval kan je soms muziek van alle aangesloten artiesten gebruiken.

Als een artiest zijn muziekrechten niet heeft ondergebracht bij een organisatie, moet je bij de artiest zelf aankloppen om toestemming te krijgen. Maar dit laatste komt in de praktijk niet vaak voor, omdat de meeste artiesten hun muziekrechten niet zelf beheren.

• Wat kan een artiest doen bij illegaal gebruik?
  Wanneer een rechthebbende ziet dat een gebruiker (door het uploaden van illegale muziek) of een platform (door illegale muziek in de bibliotheek) inbreuk maakt op zijn recht, dan kan deze een verzoek indienen bij het platform om de content offline te halen. Het platform beoordeelt dit verzoek en onderneemt vervolgens actie. Dit wordt ook wel ‘Notice and Takedown’ genoemd. De rechthebbende kan er dan nog voor kiezen om de gebruiker of het platform aansprakelijk te stellen, maar in de praktijk blijft het vaak alleen bij het offline halen.

Kortom: let er goed op dat je bij muziek die je niet uit een bibliotheek uploadt toestemming hebt verkregen van de rechthebbende.

Nieuw Europese richtlijn zorgt voor meer aansprakelijkheid platforms

Op 7 juni 2021 treedt er een nieuwe Europese auteursrechtrichtlijn in werking. Een belangrijke verandering die deze richtlijn met zich meebrengt, is de aansprakelijkheid voor platforms (tussenpersonen) wanneer hun gebruikers illegale content uploaden. Het Notice and Takedown-systeem blijft daarbij ongeveer gelijk maar waar je nu alleen de gebruiker aansprakelijk kan stellen, kan je in de nieuwe situatie ook terecht bij het platform. Daarnaast wordt het de platforms verplicht om na het offline halen van de illegale content er ook voor te zorgen dat deze offline blijft, de zogenoemde stay down. Het doel van deze veranderingen is om een levendige licentiemarkt te creëren tussen platforms en rechthebbenden. Daardoor zouden de rechthebbenden kunnen meeprofiteren van de hoge inkomsten die de platforms genereren (veelal door reclame-inkomsten).

Blogserie auteursrecht & marketing op social media

Sociale media zijn een belangrijk platform om te adverteren. Daarbij wordt van tevoren vaak goed nagedacht over de regels omtrent reclame en privacy. Maar hoe zit het eigenlijk met de auteursrechten op deze platforms? In deze serie neemt DDMA je kort mee in de wereld van het auteursrecht op social media. In deel 2 van deze serie gaan we een koppeling maken tussen het auteursrecht en het reclamerecht. De vraag die dan centraal staat is: mag je alle muziek uit een bibliotheek van een platform zomaar gebruiken voor een sponsored post?

Heb je vragen? Stuur dan een mailtje naar legal@ddma.nl.

Naomi van der Louw

Voormalig legal counsel bij DDMA